ޑިސެމްބަރު 15، 1887 ގައި އިނގިރޭސީންގެ ހިމާޔަތުގެ ދަށަށް ދިވެހިރާއްޖެ ދިޔައިރު، އަވަށްޓެރި ސިލޯން އޮތީ އިނގިރޭސީންގެ އަޅުވެތިކަމުގަ އެވެ. އެހެންކަމުން، އިނގިރޭސީންގެ ފަރާތުން ރާއްޖޭގެ ކަންކަން ހަމަޖައްސަވަމުން ގެންދެވީ، ސިލޯނުގައި އިނގިރޭސި ދައުލަތް ތަމްސީލް ކުރައްވަމުން ގެންދެވި ގަވަރުނަރު އަރްތޫރް ހެމިލްޓަން-ގޯޑޮން އެވެ. އޭގެ ސަބަބުން އިނގިރޭސީންނަށް ރާއްޖޭން ދައްކަމުން ދިޔަ ޖިޒީ ވެސް ފޮނުވަމުން ގެންދިޔައީ ސިލޯނުގެ ގަވަރުނަރުގެ އަރިހަށެވެ. މި ހުރިހާ ކަމެއްގެ ސަބަބުން، ސިލޯނުގެ ބައެއް މީހުންގެ ނަޒަރުގައި ރާއްޖެ އަކީ އެ ގައުމުގެ ނުސީދާ ކޮލޮނީއެކެވެ.

މިދިޔަ ގަރުނުގެ މެދުބަޔަށް އެޅުނުއިރު، އިނގިރޭސީންގެ އަތްދަށުން މިނިވަންވުމުގެ ރޫހެއް ސިލޯނުގައި އުފެދިގެން ދިޔައިރު، އެ ގައުމުގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ރާއްޖެ ހިމެނުމުގެ ވާހަކަތަކެއް ދެއްކެވެން ފެށުނެވެ. އެހެނީ، ރާއްޖޭން އޭރު ވެސް ދިޔައީ، ސިލޯނުގެ ގަވަރުނަރަށް ޖިޒީ ދައްކަމުން ކަމަށް ވާތީވެ އެވެ. މި ސަބަބާ ހުރެ، އޭރު ދިވެހި ދައުލަތުގައި ކުރިއަށް ތިއްބެވި ބައެއް ބޭފުޅުން، ހާއްސަކޮށް ދާހިލީ ވަޒީރު މުހައްމަދު އަމީން ދީދީ އަށް ވިސްނިވަޑައިގަތީ، އެ ޖިޒީ ކަނޑާނުލައިފި، ނަމަ ހަގީގަތަށް ވެސް، ސިލޯނުގެ ދަށަށް ރާއްޖެ ގޮސްދާނެ ކަމަށެވެ.

އެހެންކަމުން، އަމީން ހުށަހެޅުއްވީ، ސިލޯނުގެ ގަވަރުނަރުގެ ސިޓީއެއްގެ މައްޗަށް ރާއްޖެ އަށް އިނގިރޭސީން ދީފައި އޮތް ހިމާޔަތް، ސީދާ އިނގިރޭސި ދައުލަތާ ދެމެދު ވެވޭ އެއްބަސްވުމެއްގެ މައްޗަށް ބަދަލުކުރާށެވެ. އެކަން އެހެން ވެއްޖެ ނަމަ ސިލޯނަށް، ރާއްޖޭގެ މައްޗަށް ދައުވާ ކުރެވޭ ފުރުސަތެއް ނުލިބޭނެ ކަމަށް އަމީނަށް ގަބޫލުކުރެއްވުނެވެ. އެ މަނިކުފާނު، އެ ހިޔާލު އެންމެ ފުރަތަމަ ފާޅުކުރެއްވީ، އޮކްޓޫބަރު 21، 1947 ގައި ސިލޯނުގެ ގަވަރުނަރާ އެކު ކޮޅުނބުގެ ކުއީންސް ހައުސްގައި ބޭއްވެވި ބައްދަލުކުރެއްވުމެއްގަ އެވެ.

މައުޟޫޢުތަށް