އިންސާނާގެ ކަރާމާތް ދެމެހެއްޓުމަށާއި ބިމުގެ ޚަލީފާއެއްގެ ދައުރު އަދާކުރުމަށްޓަކައި މިނިވަންކަން ބޭނުންވެ އެވެ. މިއީ އިސްލާމް ދީން ކަށަވަރު ކޮށްދޭ މުހިންމު ގިޔަމެކެވެ. އެހެންވެ މާއްދީ ގޮތުންނާއި ފިކުރީ ގޮތުންނާއި އަގީދާގެ ގޮތުން ﷲ ފިޔަވައި އެހެން ފަރާތަކަށް އަޅުވެތިވުމަށް ނުވަތަ ގަދަކަމުން އެހެން ފަރާތެއްގެ ބާރު ހިންގުމަށް ފުރުސަތެއް ނުދެ އެވެ. ނަމަވެސް މިގޮތުން ގެނެސްދޭ މިނިވަންކަމުގައި އެހެން ފަރުދުންގެ ހައްގުތަކާއި މުޖުތަމައުގެ ހައްގުތަކާއި ﷲ އަށް އަދާކުރަން ޖެހޭ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކުގެ ވަޒަން ހަމަ ކުރުމަށްޓަކައި ވަކި ގައިދުތަކެއް އޮވެ އެވެ.

އިސްލާމީ ނަޒަރުން ބަލާއިރު މިނިވަންކަމުގެ މާނައަކީ ދީނީ ވާޖިބުތަކާއި އަހުލާގީ އިލްތިޒާމުތަކުން މީހާ މިނިވަންކޮށްދިނުމެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ މާނަ އަކީ އެންމެ ފުރަތަމަ، އެހެން މީހުންގެ އަޅުވެތިކަމުން ތިމާ އަށް މިނިވަންކަން ލިބުމެވެ. ޢުމަރުގެފާނު ވިދާޅުވެފައި ވެ އެވެ. "ތިޔަބައި މީހުން މީސްތަކުން އަޅުވެތިކުރަން ފެށީ ކޮން އިރަކުން ފެށިގެން ހެއްޔެވެ؟ އެ މީހުންގެ މައިން އެ މީހުން ވިހާފައި ވަނީ މިނިވަނުންގެ ގޮތުގަ އެވެ."

ދެވަނަ ކަމަކީ، އެންމެހާ ޝަހުވަތްތަކާއި ހަވާނަފުސުގެ އެދުންތަކުން މިނިވަންކަން ލިބުމެވެ. އެ މީހެއްގެ އެދުންތައް އެއީ އެ މީހަކު އަޅުކަން ކުރާ އިލާހެއް ކަމުގައި ހެދި މީހަކަށް (ވިއަސް) ﷲ ފިޔަވައި ތެދުމަގު ދައްކަވާނީ ކާކުތޯ އަދި އެކަން އެފަދަ މީހުން ހަނދުމަ ނުކުރަނީތޯ ﷲ ސުވާލު ކުރައްވަވަ އެވެ. (އަލްޖާޘިޔަތު 23).

މައުޟޫޢުތަށް